‘Een hoofd als een bokkend paard’

Geselecteerd, Wine – news dinsdag, 2 november 2021

Een voorpublicatie – of hoe noem je zoiets als het boek inmiddels verschenen is – uit Natuurwijn, een helder verhaal over troebele wijn van Niels van Laatum.

Kleine waarschuwing vooraf van de webmaster (Sjakes, aangenaam): deze anekdote is niet echt representatief voor het boek te noemen, dat het fenomeen ‘natuurwijn’ in al zijn facetten behandelt. Het geeft wel een goed beeld van de sfeer en de stijl ervan. Enjoy!

– door Niels van Laatum

Zomer 2018. Ik ben met mijn vrouw en dochters in het Italiaanse Piëmonte, in de buurt van Alba. We hebben een vakantiehuis tussen de wijngaarden. Prachtig. Vanuit het achterplaatsje sta ik met één stap, als ik dat zou willen, tussen de druivenstokken. Barbera is het, de tweede rode druif in deze streek na nebbiolo waar bijvoorbeeld Barolo van gemaakt wordt. 

Het is snikheet die zomer en de 38 graden halen we moeiteloos. Dag na dag. Gelukkig is er het zwembad dat we bijna altijd voor onszelf hebben. Af en toe een Belgisch gezin en regelmatig Laura, de eigenaresse van het vakantieverblijf zelf, met haar tienjarige dochter. Nog vaker hun hond, die vrolijk blaffend het water induikt en met de kinderen meespeelt. Iedereen vindt het goed. Zo heet is het dus.

Ook heel gewoon is het dat Laura, die verdacht weinig doet en kennelijk zelf ook vakantie viert, zo rond elven ‘s morgens, als de temperatuur al richting de 30 graden schiet, mijn vrouw een glas wijn aanbiedt. Rode wijn. Nee, vrolijk bedankt. Vanavond doen we mee.

Gelukkig is er Francesco, Laura’s neef uit Milaan, die de tent eigenlijk runt. Hij is vriendelijk, werkt hard en ontspant hard – als de dag erop zit. Liefst met een dikke joint. Het basismateriaal kweekt hij zelf, ergens weggestopt achter op het terrein, laat hij me in alle vertrouwen zien. En ook dat hij niet zo’n “nette jongen” was, maar nu goed op weg is om zijn leven een nieuwe richting in te duwen. 

Op een avond tref ik hem in de wijnmakerij. Nou ja, het schuurtje waarin de familie al decennia hun wijn voor eigen gebruik maakt. Met een plastic slang tapt hij de wijn uit een houten vat door de slang aan zijn mond te zetten, eraan te zuigen al was het een rietje van reusachtige proporties en de rode vloeistof zo over te hevelen in een glazen mandfles van 60 liter. Net zoals dieven dat in de film doen, als ze benzine stelen. Zegt dat iets over hem… vroeger…? Vast niet. Duim erop, slang in de mandfles en huppekee. Ongeveer dan. Het is een bloedbad, een moordaanslag. Flink wat wijn gaat ernaast, stroomt over de vloer. Echt schoon is het er al niet, in mijn ooghoek zie ik aangebroken grootverpakkingen honden- en kattenvoer. Dan, als de fles bijna gevuld is, pakt Francesco een wit blokje ter grootte van een dobbelsteen (of twee suikerklontjes) en laat dat in de fles zakken. Ik kijk hem verbaasd en enigszins geschrokken aan. Sulfiet? ‘No! It’s a pill to stop fermentation’, zegt hij op zijn Italo-Engels. ‘That the wine go bad for the contact with the oxygen.’ 

Dat heb ik, later, maar eens nagevraagd. Het blijkt een tablet te zijn die gemaakt is om op een vloeistof te drijven, zodat de lucht erboven steriel wordt en blijft. Of dat bon-ton is in wijnmaakland? Ik was het nog niet eerder tegengekomen. De actieve stof is allylisosulfocyanaat, een vluchtige mosterdolie. Deze beschermt de wijn tegen ‘bacteriële en enzymatische veranderingen van oxidatieve aard die optreden op het oppervlak’. De tablet vervangt het gebruik van vuldoppen en de nu verboden praktijk van vaseline-olie. Je moet toegeven, het klinkt allemaal niet erg lekker.

‘s Avonds, als de zon al een tijdje weg is en het eindelijk ietsjes afkoelt, schenkt Laura de eigen wijn riant in. Bonte avond. De smaak is, tja, rustiek. Donker, grommend, knarsend en ramvol donker, bitter fruit. We blijven beleefd, ook als we een flesje voor eigen gebruik meekrijgen. Dat nooit open zal gaan, maar zoiets had je waarschijnlijk zelf al bedacht.

Het is ochtend, tijd voor het volgende vakantieadres in Italië. Verder noordwaarts. De zon wacht op niemand, die heeft zich al gemeld als ik puffend de auto inlaad. Mijn hoofd voelt als een bokkend paard. Het stampt, het briest en steigert. Weigert, nog net niet. Tijd om te gaan.

_ _ _

Natuurwijn, een helder verhaal over troebele wijn
Auteur Niels van Laatum
Illustraties Maud Brouns

Dit smakelijk geschreven en lekker leesbare boek legt voor eens en altijd uit wat natuurwijn is. Hoe het gemaakt wordt, waar en door wie. Wat er anders en bijzonder aan is. Maar ook: wat de valkuilen zijn, de trends en het toekomstperspectief. Inclusief de meest natuurlijke wijnmakers in Nederland, interviews met internationale wijnmakers, -kenners en -importeurs én de Europese hotspots op een rij.

ISBN 978-94-92881-56-4 / NUR 447 – paperback, 160 pagina’s, € 22,99