Moezelwijn: minder lieflijk, meer spanning
Drinks & Drinks, Op reis maandag, 12 december 2016(Eerder verschenen in Entree Magazine)
De wijnregio Moezel of Mosel is de oudste van Duitsland. Beroemd om zijn lieflijke, elegante rieslingwijnen, berucht om de goedkope Liebfraumilch en Moselblümchen. Zoals de ligging van de rivier al eeuwen dezelfde is, zo lijken ook de wijnen onveranderlijk te zijn.
De wijnregio Moezel of Mosel is de oudste van Duitsland. Beroemd om zijn lieflijke, elegante rieslingwijnen, berucht om de goedkope Liebfraumilch en Moselblümchen. Zoals de ligging van de rivier al eeuwen dezelfde is, zo lijken ook de wijnen onveranderlijk te zijn.
Das war einmal. De wijnrivier kreeg, veel protesten ten spijt, zijn omstreden snelwegviaduct (Hochmoselbrücke) en ook de Moezelwijn verandert mee met de stroom van de tijd.
Inzichten, technieken en voorkeuren veranderen, evenals het klimaat. En niet te vergeten: de nieuwe generatie wijnmakers doet alles anders.
De Generation Riesling – een vereniging van zo’n 530 wijnbouwers tot 35 jaar – vierde dit jaar het tienjarig bestaan. De leden studeerden aan de wijnuniversiteit in Geisenheim en deden ervaringen op in het buitenland. Zij durven te vernieuwen en te experimenteren en – anders dan hun ouders – werken samen en delen hun kennis en ervaringen met elkaar. In heel Duitsland geeft deze nieuwe generatie wijnmakers de wijnbouw een nieuwe impuls.
Dit is een ontwikkeling die wordt omarmt, want de dominante trend is niet om vrolijk van te worden. Kleine bedrijven verdwijnen, familiebedrijven vinden geen opvolgers.
“Bedrijven met wijngoed boven de 10 ha groeien, ook in omvang, ze kopen land bij”, zegt Johannes Hübinger van de grootste Weinkellerei van de regio Zimmermann-Graeff & Müller in Zell. “De kleinere bedrijven verdwijnen langzaam. Met 15 ha en een goede reputatie en dito prijs kun je overleven, met minder is dat erg moeilijk.”
Meer variatie in stijl
Dankzij de nieuwe generatie wijnmakers neemt de variatie in wijnstijlen toe, zo is de indruk na een wijnreisje met het Duitse Wijninstituut langs de Moezel en de Saar.
Verschillen in stijl kunnen onder andere het gevolg zijn van vergisting in grote houten vaten of in stalen tanks, van rijping op de gistresten en het gebruik van druifeigen gisten of fabrieksgisten. Malolactische gisting bij de rieslingdruif was jarenlang ongebruikelijk, maar diverse bedrijven laten de natuurlijke melkzuurgisting nu juist toe.
Tevens wordt her en der het unieke terroir op de steile hellingen, dat vanwege de hoge kosten in verval dreigde te raken, opnieuw beplant. Eén kenmerk is immers allesbepalend bij de grootste Moezelwijnen: de Weinberg of Hang (helling) zoals de Duitsers deze wijngaarden noemen.
Van Volxem en Markus Molitor bijvoorbeeld zijn bezig met een veelbelovend herstel van de Ockfener Geisberg bij het dorpje Ockfen. En Weingut Franzen heeft met veel kosten, tijd en moeite de Bremmer Calmont gerenoveerd, hoogstwaarschijnlijk de steilste wijnhelling ter wereld (65°!).
De balans tussen de hoge zuren en het restzoet in de wijn, traditioneel hét kenmerk van de Moselriesling, blijft essentieel. Dankzij een hoger mostgewicht als gevolg van de klimaatverandering, smaken de wijnen toch droger.
In de categorie spätlese en zelfs auslese kunnen het intense, droge, kruidige wijnen zijn met 12 tot 13% alcohol en een energieke spanning en lengte. Deze wijnen vond ik persoonlijk de verrassendste.
Droge wijn is tevens steeds vaker te vinden in de categorie kabinett, met 10 of 11% alcohol, die voorheen meestal licht zoet was. En heten ze feinherb of fruchtsüß dan zijn ze traditioneel lieflijk en verfijnd, maar naar mijn indruk wel droger dan ze vroeger waren.
Feinherb en droge kabinett werd ons menigmaal overtuigend gepresenteerd als eigentijdse wijnen die dankzij hun milde, doordrinkbare karakter toekomst hebben vanwege de toenemende vraag naar lichte wijn.
‘Laag alcoholgehalte is onze grootste kracht’, zegt Thomas Haag van Schloss Lieser.
Wijnhuizen die de meeste indruk maakten, in willekeurige volgorde: Van Volxem, Schmitges, Clemens Busch, Franzen, Axel Pauly, Markus Molitor, Peter Lauer, Schloss Lieser en Bastgen.
Mosel in het kort
De wijnregio Mosel-Saar-Ruwer beslaat ruim 8.800 ha wijngrond en telt ongeveer 3.600 wijnbouwbedrijven, waarvan de meeste hun wijn of druiven verkopen aan de grotere bedrijven.
. Meer dan 40% van de Moezelwijn wordt ‘ab Hof’ verkocht.
. Ongeveer de helft van alle wijn wordt verkocht in supermarkten.
. Zo’n 25 à 30% wordt geëxporteerd, meest (51%) naar de VS. Bijna net zoveel (ruim 250.000 hl) gaat naar Nederland.
. De overige grote exportbestemmingen zijn Canada, Noorwegen (de meeste witte wijn in Noorwegen is Duits), Japan en de UK.
Regio’s
. De Mittelmosel, het hart van het wijngebied ten noorden van Trier tot voorbij Bernkastel en Traben Trarbach, beslaat ruim 5.700 ha.
. De Untermosel verder naar het noordoosten richting Koblenz telt 1.300 ha.
. Het wijngebied langs de zijrivier Saar ten zuiden van Trier is met 770 ha veel kleiner dan de twee meest noordelijke delen van de Moezel, maar heeft een minstens zo grote reputatie.
. De Obermosel – stroomopwaarst richting het drielandenpunt Schengen – herbergt op de grens met Luxemburg 850 ha wijngrond, met onder andere veel Elbling. De laatste 120 ha in de provincie Saarland wordt Moseltor genoemd. Hier zijn de burgunder-druivenrassen in de meerderheid.
. De kleinste regio is Ruwertal met 180 ha.
Meest gebruikte druiven:
Riesling 61% | Müller-Thurgau 12% | Elbling 6% | Blauer Burgunder 4,4% | Weisser Burgunder 3,6% | Dornfelder 3,5% | Kerner 2,9% | Grauer Burgunder 1,7%
