Grand Cru Bio – de bodem leeft

Liquor & Wine woensdag, 13 februari 2013

Eind oktober 2008 was ik op bezoek bij Château Fonroque in Saint-Emilion (Grand Cru Classé). De oogst was net binnen. Andere wijnhuizen, zoals Cheval Blanc, hadden de merlot net geplukt en hoopten op nog een weekje indian summer om ook de cabernet franc geheel rijp te kunnen binnenhalen.

Het was een ‘moeilijk jaar’ met een koude en natte zomer (lees hier het verslag: ‘Bordeaux: de oogst van 2008’), maar het is met de wijn van Fonroque helemaal goed gekomen. Gisteren op de wijnbeurs Cru Bio kreeg ik hem voor het eerst te proeven tijdens een masterclass met Alain Moueix, eigenaar van Château Fonroque.

Het was de eerste keer dat deze Belgische beurs behalve in Brussel ook in Nederland werd gehouden. Ondanks dat het aantal standhouders in Van der Valk-hotel Schiphol veel kleiner was dan in Brussel, was er een grote opkomst. Dit bewijst weer eens hoe groot de belangstelling is bij importeurs en andere professionals voor biologische en biodynamische wijn. Volgend jaar weer, en met meer deelnemers, belooft organisator Vinopres.

Biodynamische werkwijze

Alain Moueix vertelde het een en ander over zijn biodynamische werkwijze, die in de Bordeaux-regio nogal zeldzaam is. Slechts 3% van de wijngaarden is hier biologisch of biodynamisch.

In dit verband is het interessant wat Moueix vertelde over het afgelopen wijnjaar 2012. Volgens de biodynamie heeft de maan veel invloed op de groei van schimmels, waarmee vrijwel iedere wijnboer bijna elk jaar te kampen heeft. Bij volle maan en wanneer de maan dicht bij de aarde staat, kunnen schimmels razendsnel groeien, vooral als de lucht vochtig is. Moueix houdt daarmee rekening bij beginnende schimmelgroei, waardoor het gebruik van koper en andere bestrijdingsmiddelen effectiever en efficiënter is. Alle wijnboeren in de regio hadden in 2012 veel problemen met schimmels, behalve Château Fonroque.

Overigens is Moueix van mening dat koper geen ernstig probleem is. Koper is een van de twee conventionele bestrijdingsmiddelen (de andere is zwavel) die noodgedwongen (er is nog niets beters) zijn toegestaan in de biologische wijnbouw. Zolang niet meer dan zes kilo koper per hectare per jaar wordt gebruikt – en Fonroque zelf komt lang niet aan deze hoeveelheid – kan de bodem dit volgens Moueix wel verwerken. Het koper accumuleert dan volgens hem niet en tast het (micro)biologische leven in de bodem niet aan.

Wat Moueix betreft staat biodynamische druiventeelt in brede zin voor ‘harmonie tussen de grond, de plant en de mensen die in de wijngaard werken’.

Betere wijn, hoe dan?

Het is altijd moeilijk onder woorden te brengen op welke manier biologische of biodynamische wijnbouw invloed heeft op de plant en op de kwaliteit van de wijn, als dat al gebeurt want niet elke biowijn is lekker. Geen gif, geen kunstmest, biodiversiteit – dat weten we. Hoe een en ander zich vertaalt in de wijn is echter niet zo eenvoudig aan te wijzen. Ik haal hier enkele details uit het verhaal van Moueix die iets duidelijk maken over het effect van de biologisch-dynamische methode op de kwaliteit van de wijn.

Doordat biodynamie in de pas loopt met de natuurlijke cycli van groei en rust van alles wat leeft in de wijngaard, zorgt het volgens Moueix voor een betere balans tussen blad en fruit, en daarmee voor een homogene ontwikkeling van de plant (Moueix refereerde hier aan de verhouting of ‘lignification’) en gelijkmatige rijping van de druiven. De bodem is gezonder, met meer (microbiologisch) leven erin, zodat de wortels van de wijnplant dieper gaan.

Moueix zegt dat de wijn daardoor een betere balans heeft en een duidelijke, uitgesproken structuur (‘carved structure’, ‘crystalline’). De wijn is niet vlak, maar staat zelfverzekerd overeind (‘straight’, ‘posture’) en is complexer, met mineraliteit in de afdronk. Moueix noemde verder als belangrijke effecten op de wijn onder andere de levendigheid (‘brightness’), meer fruitexpressie, authenticiteit en terroirexpressie.

Energiek, fonkelend

Ter vergelijking stond een Fonroque-wijn uit 1996 naast die van 2008. Een wijn uit de tijd dat de wijngaard nog niet biologisch was (sinds 2000), laat staan biodynamisch (2004). Maar daar werden we niet echt wijzer van. De wijnen verschillen enorm van elkaar, maar wie had anders verwacht, alleen al vanwege het grote leeftijdverschil?

Fonroque 2008 (85% merlot, 15% cabernet franc) is wel erg mooi geworden, zoveel staat vast. Om te beginnen is de houttoets – die mij persoonlijk nogal eens stoort in Bordeaux-wijn – precies goed, dat wil zeggen nauwelijks merkbaar, waardoor de minerale frisheid en de kruidige en florale verfijning goed tot hun recht komen. Ik zou de wijn knapperig willen noemen, of energiek, misschien fonkelend. Met excuses voor die malle wijntaal van ons…

Château Fonroque is onder meer te koop bij Bolomey Wijnimport, Les Généreux en Okhuysen.