Mendoza ontdekt zijn terroir

Liquor & Wine zaterdag, 28 juli 2012

(Eerder gepubliceerd in Horeca Entree)

Argentinië staat als wijnland op de drempel van een nieuwe fase. Zo zou je de opvatting van wijnconsultant (‘flying winemaker’) Alberto Antonini kunnen samenvatten.

Hij zegt: “Het is mijn droom om minder Malbec te verkopen en meer Argentinië. We moeten het minder hebben over de druif en meer over de plaats waar hij heeft gegroeid.”

Antonini was op uitnodiging van importeur Les Généreux op bezoek in Nederland. Samen met zijn opdrachtgever Juan Pelizzatti, de eigenaar van Chakana Estate, begeleidde hij een proeverij in restaurant Merwezicht in Gorinchem.

Pelizzatti startte het bedrijf in 2002. Chakana heeft 180 ha wijngaard in Mendoza, in de bekende kwaliteitsgebieden Valle de Uco en Lujan de Cuyo. Het bedrijf maakt jaarlijks ongeveer een miljoen flessen wijn, die worden geëxporteerd naar dertig landen.

Chakana heeft een goede reputatie als producent van wijn van de druif malbec. Antonini maakte als oenoloog naam bij onder andere de Italiaanse wijnhuizen Frescobaldi en Antinori.

In 1995 kwam Antonini voor het eerst in Mendoza, met het voornemen om “de beste Malbec van Argentinië te maken”. “Ik werd direct verliefd op Mendoza”, vertelt hij. “De ziel van Mendoza is wijn. Mendoza is anders dan veel wijnlanden in de nieuwe wereld, waar het wijn maken in de eerste plaats business is.”

Valle de Uco is de snelst groeiende wijnregio in Mendoza, weet Antonini. “Het klimaat is er gunstig”, zegt hij. “Het is er koeler omdat het hoger ligt, op ongeveer duizend meter. Maar we beginnen nu te begrijpen dat het vooral ook beter voor de druiven is omdat de bodemsoort geschikter is voor wijnbouw. Hoe dichter bij de Andes, hoe beter de grond. Gravel in de bodem is bijvoorbeeld goed vanwege de drainage.”

Hoogte en bodemsoort

Antonini schetst de recente geschiedenis van de Argentijnse wijnbouw. “Tot ruim twintig jaar terug ging het om volume om te kunnen voldoen aan de wijnbehoefte van de eigen bevolking. Argentijnen dronken destijds per capita nog negentig liter wijn, tegenwoordig is dat minder dan dertig liter. Met het oog op de export kwam er na 1990 meer aandacht voor de kwaliteit. De Argentijnse wijnbedrijven begonnen het hogerop te zoeken, dichter bij het Andesgebergte.”

Volgens Antonini krijgt de bodemsoort pas de laatste jaren serieuze aandacht. “Het is een andere benadering. De laatste tien jaar stond het blenden van druiven uit verschillende regio’s centraal, tegenwoordig is er meer aandacht voor expressie van de herkomst, voor de ‘sense of place’. We beginnen nu pas te ontdekken welke verschillende bodemsoorten er zijn en welke kenmerken de wijnen daardoor ontwikkelen.”

Less is more

Organische wijnbouw en het gebruik van natuurlijke gisten helpen daarbij. Antonini: “Mijn streven is loyaal te zijn aan de plaats van herkomst. Ik geloof niet in enzymen en aromagisten. Met moderne technieken leren veel wijnmakers verkeerde dingen. Een conventionele wijngaard leeft niet. Biologische wijnbouw is beter voor de bodem, de wortels gaan dieper de grond in, waar de ziel van de locatie zit. Ik luister graag naar de oudere mensen. Zij konden het zich vroeger niet veroorloven om fouten te maken. Daarom kun je veel van ze leren. Ik heb geen recept. Ik gebruik mijn kennis om het wijn maken terug te brengen naar zijn roots. Less is more, de natuur doet het werk. Ik hou van authentieke wijnen.”

Een van de nieuwe wijngaarden in Valle de Uco waarvan Chakana hoge verwachtingen heeft is Altamira. Dat komt onder andere door de kalksteen in de bodem, wat redelijk zeldzaam is in Argentinië. Dat dit gevolgen heeft voor de kwaliteit was duidelijk te proeven in de editie 2011 van Chakana’s nieuwe icoonwijn Ayni, die van deze wijngaard komt.

Antonini: “Op de beste plaatsen in Altamira is de vruchtbare toplaag slechts veertien centimeter diep, daaronder zit kalksteen, dat de groei van de plant vertraagt. Dit geeft de wijn elegantie en finesse. Calcium in de bodem geeft mineraliteit aan de wijn. Dat zorgt voor frisheid in de mond. Krachtige, fruitige wijn maken is makkelijk, elegantie is veel moeilijker.”

Behalve naar deze Anyi gaat mijn voorkeur uit naar de Chakana Estate Selection Malbec 2011, mede dankzij de elegante florale tonen in deze wijnen. Als we de prijs-kwalitieitverhouding laten meewegen komt de ‘gewone’ Chakana Malbec 2011 goed uit de verf. Als ik me niet vergis kost die maar € 7,50. Hij is fris en doordrinkbaar fruitig dankzij de milde houtrijping (50% kreeg drie maanden rust op Frans eikenhout). Ik vind hem veel lekkerder dan de Chakana Malbec Reserve 2011, die wat mij betreft na een jaar houtrijping veel te veel weeïge cacaoaroma’s heeft gekregen.

“Er zijn in wezen twee methoden van wijnmaken”, besluit Antonini. “De Bordeaux-methode en de Bourgogne-methode. Bij de Bordeaux-methode zoek je naar de beste mix van druiven. Dat is een rationele manier, waarbij je streeft naar perfectie. De Bourgogne-manier is gebaseerd op emotie, je streeft naar iets unieks. Chakana doet beide. Sommige wijnen zijn blends van druiven van verschillende herkomst, andere wijnen laten juist het unieke karakter van de wijngaard zien.”

Overigens was de begeleidende lunch in Restaurant Merwezicht in het middeleeuwse centrum van Gorinchem voortreffelijk. Mooie zaak ook, met een lekker terras en een fraai uitzicht op de rivier.