De koelste bubbels van Frankrijk
Liquor & Wine, Op reis zondag, 23 maart 2008
Een relatief onbekend stukje Frankrijk is de Vallée de la Drôme. Althans, onbekend als wijnstreek. Als vakantiebestemming is de Drômevallei populair genoeg. Maar drinkt iemand wel eens een Crémant de Die of Clairette de Die?
Het dal van de rivier de Drôme wordt ’s zomers overspoeld door toeristen. Vooral Nederlanders kamperen graag in deze streek tussen de Alpen en de Provence.
Daar hebben zij alle reden toe. Het Drômedal is een idyllische streek aan de rand van het natuurpark Vercors, waar bergen zijn met toppen tot 2300 meter. Dit grootste natuurreservaat van Frankrijk is geliefd bij wandelaars. Net ten zuiden van de Vercors stroomt de Drôme. De rivier ontspringt in de Alpen om ruim honderd kilometer westwaarts uit te monden in de Rhône. Menig wildwaterkanoër peddelt in de vakantie een stukje van dit parcours af.
Vanwege de toeristische belangstelling voor dit stukje Frankrijk is het niet goed te begrijpen waarom de wijnen van de Drômevallei in Nederland toch zo onbekend zijn. De grootste coöperatie van de regio, La Cave de Die Jaillance, is bovendien één van de drukstbezochte attracties. De meeste bezoekers drinken tijdens hun vakantie op een terras een Crémant de Die of een Clairette de Die, waarmee Jaillance als grootste producent jaarlijks respectievelijk ongeveer 200.000 en 7.000.000 flessen vult.
Eenmaal weer thuis kijken de kampeerders blijkbaar niet meer om naar de wijn uit hun vakantieoord, want de wijnen van de Drôme kennen in Nederland maar een beperkte afname. De wijnliteratuur werkt trouwens ook niet mee. In de meeste wijnboeken worden de Die-wijnen in het hoofdstuk over de Rhône met een paar regeltjes afgedaan.
Wolven
De zogenoemde alpiene klimaatscheiding loopt net boven het stadje Die, hoofdstad van de regio. Juist ten zuiden van de bergen van de Vercors begint de verzachtende invloed van de Middellandse Zee zich te laten gelden. Er zijn in de Drômevallei zomerse dagen die beginnen met 3 graden Celsius om in de middag toch de 28 graden te halen. Voor de wijn is dat een goed teken. Koele nachten zijn goed voor de aroma’s in de wijndruiven.
De streek is in klimatologisch opzicht echt een grensgebied. Naaldbossen en lavendelvelden liggen hier zij aan zij. De pays de la Drôme staat vol met fruitbomen, klaprozen, walnoten, koolzaad en de wijndruiven clairette blanche en muscat blanc à petits grains. De nabijheid van de bergen is ook te merken aan de plaatselijke dierenoverlast. Herten zijn dol op druivenbladeren en sinds enkele jaren hebben de lokale schaapherders last van wolven, vermoedelijk immigranten uit Italië.
De hoogste van Frankrijk
Het wijngebied van de Drômevallei is niet groot. Aan weerszijden van de Drôme-rivier tussen het stadje Crest in het westen en het dorpje Luc-en-Diois in het oosten ligt zo’n 1500 hectare wijngaarden, verdeeld over 31 gemeenten. De wijngaarden behoren tot de hoogste van Frankrijk en bevinden zich soms op steile hellingen. De bodem is rijk aan kalk en mergel. De muscat blanc à petits grains voelt zich het beste thuis op de donkere mergelbodems, die ze hier ‘terres noires’ noemen.
Behalve de mousserende wijnen Clairette de Die en Crémant de Die wordt op kleine schaal nog wat Coteaux de Die gemaakt, een stille witte wijn van de clairette-druif. Een enkel experiment met streekvreemde druiven tref je aan onder de vlag van Vin de Pays de la Drôme. En in het oosten, waar het landschap almaar mooier wordt, is er de kleine AOC Châtillon-en-Diois, met wijngaarden op de zuidelijke voet van de ‘falaises de Glandasse’. Hier wordt rode wijn en rosé gemaakt van minimaal 75% gamay, aangevuld met pinot noir en syrah. Witte Châtillon-en-Diois is er van chardonnay en aligoté.
Crémant de Die
Crémant de Die wordt gemaakt zoals champagne, volgens de méthode traditionnelle, dus met een tweede gisting op fles na toevoeging van liqueur de tirage (suiker en gist). Net als in de champagne wordt na het verwijderen van de gistprop een beetje liqueur d’expédition (suiker en wijn) toegevoegd.
Crémant de Die werd tot voor kort gemaakt van uitsluitend clairette. Sinds 2004 echter mogen ook muscat en aligoté worden gebruikt. De voorgeschreven samenstelling is nu minimaal 55% clairette blanche, 10 tot 30% aligoté en 5 tot 10% muscat blanc à petits grains. Daarmee zal de wijn winnen aan evenwichtigheid en complexiteit. De aligoté verhoogt met zijn zuren de kracht en frisheid van de wijn, terwijl de muscat voor extra aroma zal zorgen. Reden om Crémant de Die de komende jaren in de gaten te houden, wanneer de eerste crémants met de nieuwe assemblage op de markt komen.
Crémant de Die is een mooie aperitiefwijn en goed in te zetten bij feesten (kerst, oudjaar) en recepties. Vooral in de prijsklasse tot tien à vijftien euro (winkelprijs) is Crémant de Die interessant vanwege de gunstige prijs-kwaliteitverhouding. De allerbeste (dus dure) champagnes zijn niet snel te verslaan, maar in de lagere prijsklassen zijn mousserende wijnen uit de Elzas, de Loire of de Die vaak een goed, zo niet beter alternatief. Alleen de naam Champagne is immers al een paar euro waard.
Jaillance is goed voor driekwart van de productie van de wijnen van de Die en omstreken. Andere goede producenten zijn: Jean-Claude Raspail (Domaine de la Mûre), Domaine Achard-Vincent, Union des Jeunes Viticulteurs Récoltants, Les Caves Carod Frères, Cave Monge Granon en Domaine de Maupas (Jérôme Cayol, Châtillon-en-Diois).
Clairette de Die
De andere mousserende wijn uit het Drômedal is Clairette de Die. Anders dan de naam suggereert, wordt Clairette de Die gemaakt van voornamelijk de muskaatdruif, die een verleidelijk geurige, heerlijk fruitige wijn geeft. Het is een zoete wijn, die veel lijkt op Moscato d’Asti uit Italië. Volgens voorschrift moet de wijn minimaal 75% muscat bevatten, aangevuld met clairette. De productiemethode is eeuwenoud en wordt méthode dioise ancestrale (voorouderlijk) genoemd. Soortgelijke productiewijzen worden ook wel toegepast in Limoux, Gaillac en de Savoie.
De most gist maandenlang heel langzaam in tanks. Het is verrassend te zien bij welke extreem lage temperaturen dit gebeurt. De natuurlijke gistcellen hebben zich aangepast aan het klimaat. Twee, drie graden celsius is heel normaal. Een laag condens van poederig ijs zit aan de buitenkant van de tanks. Zo koud is de most. Zo koel worden de bubbels naar mijn weten nergens gemaakt.
Als er nog ongeveer 55 gram suiker per liter niet in alcohol is omgezet, wordt de most gefilterd en gebotteld om verder te gisten op fles, zonder toevoeging liqueur de tirage. Na een paar maanden wordt het depot verwijderd (fles voor fles of na het legen van de flessen in een tank) en opnieuw gebotteld. Er zit dan nog minimaal 35 gram per liter restsuiker in de wijn.
Clairette de Die is een zoete, lichte wijn met 7 à 9 % alcohol en een lichte mousse. Clairette de Die is geschikt als aperitief (voor wie geen bezwaar heeft tegen zoete aperitieven) en als begeleider van lichtzoete desserts, fruitsalades, patisserie of de bruidstaart. Het is ook een heerlijke wijn om zo te drinken. Clairette de Die is bovendien een aanrader voor onervaren of beginnende wijndrinkers, of zelfs voor mensen die eigenlijk niet zo van wijn houden. Clairette de Die is zoals wijnmaker Jean-Claude Raspail zegt: “Een wijn waarvan je een glimlach op het gezicht krijgt. Champagne is zo serieus. Als je Clairette de Die schenkt, zie je de mensen genieten.”
